روزنامه همشهری؛ گروه خانواده_ رابعه تیموری :این فعالیت‌های رسانه‌ای پاسخگویی سازمان دامپزشکی را به‌عنوان مرجع نظارت بر این موضوع به‌دنبال داشت، اما در پاسخ رسمی این سازمان، سرو غذاهای آبزی حرام‌گوشت در رستوران‌های کشور تکذیب شده است. حالا مخاطب مانده با ویدئوهای تبلیغاتی و منوهای عریض‌وطویل در بعضی از رستوران‌های شمال شهر که از لابستر و ماهی مرکب گرفته تا لاک‌پشت و یال اسبی را با طول و تفصیل تبلیغ می‌کنند باورکند یا تکذیبیه سازمان دامپزشکی را که تبلیغات فضای مجازی را به‌عنوان مستندات و گواه صحت این ادعا نمی‌پذیرد. برای اطلاع از صحت و سقم وجود آبزیان حرام‌گوشت در برخی رستوران‌های بالای شهر تهران مسیر دیگری را امتحان کردیم:
فقط مشتریان ویژه
اغلب رستوران‌هایی که در آشپزخانه آنها از لابستر مرینیت شده و اختاپوس سرخ شده تا شاه‌میگوی گریل شده و کانلونی سوخاری طبخ می‌شود، تقریبا مشتریان ثابتی دارند و حتی اگر لابه‌لای آنها بخواهید به این رستوران‌های لاکچری سرک بکشید تا سرو فیله‌های لابستر چند میلیونی خوابانده در سس لیمو و مزه‌دار شده با انواع و اقسام ادویه را به چشم ببینید، حتما دست خالی برمی‌گردید؛ زیرا میزهای پذیرایی از این مشتریان ویژه، در محل‌هایی دنج و دور از همهمه سایر مشتریان درنظر گرفته می‌شود. برای سفارش تلفنی هم داشتن کد اشتراک مانند رمز عبور عمل می‌کند که به صاحبان رستوران‌ها کمک می‌کند تشخیص دهند جزو مشتریان لاکچری‌خوری هستید که لب و دندان حرام‌خوری دارید یا باید در پذیرفتن سفارش و حتی پاسخ دادن به سوال و جواب‌های شما احتیاط به خرج دهند، اما در بازار آبزی‌فروشان ماجرا کمی تفاوت دارد و در میان فروشندگان این بازار حتما کسانی را پیدا می‌کنید که به پرسش‌های شما پاسخ دهند.
کسب پردرآمد
محمود، یکی از فروشندگانی است که در بازار سرچشمه در میان همکارانش به محمود صیاد شهرت دارد. او که در جوانی یکی از صیادان قابل هرمزگان بوده درباره فروش آبزیان حرام گوشتی مانند خرچنگ، لاک‌پشت، ماهی مرکب، گربه‌ماهی، یال اسبی، مارماهی، عروس دریایی و خیار دریایی می‌گوید: «مشتریان این صیدها خاص هستند و هر کسی سراغ این صیدها را از ما نمی‌گیرد.» محمود از شرکت‌هایی نام می‌برد که به‌عنوان واسطه عمل می‌کنند و با خرید عمده این آبزیان و عرضه آنها در رستوران‌های لاکچری سود قابل‌توجهی به‌دست می‌آورند. او می‌گوید: «هر روز صبح چند نفر که شرکت‌های پخش موادغذایی دارند به اینجا می‌آیند و از فروشندگان و صیادانی که برای آنها بار می‌آورند، لابستر، صدف، کوسه، هشت‌پا و ماهی‌های سفارشی خود را تحویل می‌گیرند.» او خریدوفروش آبزیان ممنوعه و حرام‌گوشت را جزو پرمنفعت‌ترین معاملات بازار آبزیان عنوان می‌کند و می‌گوید: «کسانی که چنین مشتریانی دارند درآمدشان چند برابر سایر کاسبان بازار است.» رفت‌وآمد مسئولان نهادهای نظارتی به بازار سبب شده این بده‌بستان‌ها و معاملات آبزیان حرام‌گوشت چندان آسان نباشد. صیاد کارکشته هرمزگانی تعریف می‌کند: «چند وقت پیش در مغازه یکی از فروشندگان مقدار زیادی کوسه‌ماهی بدون باله و سر و دم پیدا کردند که آنها را با کمک یکی از مراکز بسته‌بندی آبزیان به‌عنوان شیرماهی حلال گوشت، در بازار به فروش می‌رساندند.»
سودهای نجومی
دریاهای جنوب کشور محل پرورش و عرضه آبزیان حرام‌گوشت هستند و فروش هشت‌پای درشت به قیمت ۵٠٠هزار تومان، لابستر به قیمت ٧٠٠ تا ٨٠٠هزار تومان، بسته‌های ١۵تایی کالاماری به قیمت ٤۵٠هزار تومان و... باعث می‌شود بسیاری از صیادان و تولیدکنندگان این محصولات بدون توجه به حرام و غیرقانونی بودن مصرف این آبزیان، آنها را به‌صورت کلی و جزئی به صاحبان رستوران‌های تهران و سایر شهرهای کشور برسانند. آب‌های آزاد دریا و اقیانوس تنها محل پرورش آبزیان حرام گوشت نیستند و افراد زیادی در مزرعه به پرورش و عرضه این جانداران گران‌قیمت می‌پردازند. لابستر مهم‌ترین محصول این مزارع است و تعدادی از رستوران‌ها مواد اولیه سفارش‌های خود را از این مراکز تامین می‌کنند.
بخش قابل‌توجهی از آبزیان حرام‌گوشت تولید شده در کشور صادر می‌شود و به‌گفته علی‌اکبر خدایی، دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران، ارزش ریالی صادرات آبزیان حرام‌گوشت کشور امسال ١١۵میلیون دلار بوده و به قول محمود صیاد اگر این آبزیان با قیمتی مناسب از تولیدکننده‌ها و صیادان آبزیان تهیه شود، آنها نیز در رستوران‌ها مشتریان خاص خود را جست‌وجو نمی‌کنند. این امر در کنار افزایش نظارت بر مراحل عرضه خام و فرآوری شده این محصولات، شاید بازار پردرآمد رستوران‌های حرام‌پز را کمی از سکه بیندازد.
فتوای مراجع تقلید در مورد تغذیه از آبزیان
در زمینه حرام بودن گوشت خرچنگ (لابستر) بین مراجع تقلید اختلافی نیست و تمام مراجع تقلید خوردن آن را حرام می‌دانند. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، درخصوص خوردن گوشت خرچنگ و قورباغه و نهنگ فتوا داده‌اند: «حلال نیست. از حیوانات دریایی فقط ماهی فلس‌دار و می‌گو حلالند.» همچنین آیت‌الله مکارم‌شیرازی خرچنگ و لاک‌پشت را حرام گوشت اعلام کرده است. آیت‌الله صافی‌گلپایگانی خریدوفروش و خوردن خرچنگ را جایز ندانسته و فتوا داده‌اند: «فروختن آن نیز برای خوردن جایز نیست، ولی چنانچه خرچنگ منفعت محلله داشته باشد از قبیل خوراک طیور و... فروختن آن برای این جهت اشکال ندارد.»
نظر شما